Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε το 1939 στην Κρήτη, όπου
πήρε τα πρώτα μουσικά μαθήματα στη θεωρία και στο βιολί. Το 1956 συνέχισε τις
σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών, με τον συνθέτη Γεώργιο Σκλάβο και τον καθηγητή
βιολιού Ιωσήφ Μπουστίντουϊ (Joseph Bustidui). Την ίδια εποχή εισάγεται στο
Πάντειο Πανεπιστήμιο για κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές, που όμως δεν
ολοκληρώνει, ενώ παράλληλα συνθέτει για το θέατρο, τον κινηματογράφο και τον
χορό.
Το 1963 βραβεύεται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
για τη μουσική του στην ταινία «Μικρές Αφροδίτες» του Νίκου Κούνδουρου και τον
ίδιο χρόνο ανεβαίνουν από νέα χορευτικά σύνολα τα έργα του «Θησέας»
(χορόδραμα), «Χιροσίμα» (σουίτα μπαλέτου) και τα «Τρία σκίτσα για χορό».
Το 1967, με την επιβολή της δικτατορίας, ο Γιάννης
Μαρκόπουλος μεταβαίνει στο Λονδίνο, όπου εμπλουτίζει τις μουσικές του γνώσεις
κοντά στην Αγγλίδα συνθέτρια Ελίζαμπεθ Λάτιενς (Elisabeth Lutyens). Επίσης
συνθέτει την κοσμική καντάτα «Ήλιος ο πρώτος» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και τη
μουσική για τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη για το θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία
Καρόλου Κουν. Παράλληλα ολοκληρώνει τη μουσική τελετή «Ιδού ο Νυμφίος», έργο
που κράτησε ανέκδοτο, εκτός του περίφημου «Ζαβαρακατρανέμια», ένα τα πιο
διάσημα κομμάτια του.
Την ίδια περίοδο γνωρίζεται με τους συνθέτες Ιάννη Ξενάκη
και Γιάννη Χρήστου και έρχεται σε επαφή με τα πλέον πρωτοποριακά μουσικά έργα.
Στο Λονδίνο συνθέτει επίσης τους «Χρησμούς» για συμφωνική ορχήστρα και τους
πρώτους «Πυρρίχιους χορούς Α’, Β’, Γ’» (από τους 24 που ολοκλήρωσε το 2001), οι
οποίοι παίζονται, το 1968, από την ορχήστρα Concertante του Λονδίνου στο Queen
Elizabeth Hall. Τότε γράφει και τη μουσική για την «Τρικυμία» του Σαίξπηρ που
ανεβαίνει από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας σε σκηνοθεσία David Jones. Στην
Αθήνα επιστρέφει το 1969, με σκοπό να συμβάλει με τα έργα του στην πορεία για
την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
Με την είσοδο της δεκαετίας του 1970, ο Γιάννης Μαρκόπουλος
πραγματοποιεί καθοριστική στροφή στην πορεία του. Υλοποιεί το μουσικό του
όραμα, καταθέτοντας έργα που χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους ως νέα πρόταση και
τομή για τη μέχρι τότε ελληνική μουσική πραγματικότητα. Με τις συνθέσεις του
καθιερώνει την συμβίωση μεταξύ συμφωνικών και τοπικών οργάνων, μέσω του
μελωδικού και ρυθμικού του ορίζοντα, των αρμονικών του δομών και των
ηχοχρωμάτων της διάφανης ενορχήστρωσής του.
Παράλληλα προτείνει εμφατικά την «Επιστροφή στις Ρίζες»,
εννοώντας τον «σχεδιασμό του μέλλοντος, με ενδοσκόπηση, μελέτη και πλησίασμα
των άφθαρτων πηγών της ζωντανής τέχνης του κόσμου και επιλεγμένες σύγχρονες
πληροφορίες τέχνης». Η πρότασή του αυτή παίρνει τις διαστάσεις ενός κινήματος
τέχνης. Την ίδια περίοδο, τραγούδια του, όπως οι «Οχτροί», τα «Λόγια και τα
χρόνια», τα «Χίλια μύρια κύματα», η «Λένγκω» (Ελλάδα), ο «Γίγαντας», το «Κάτω στης
μαργαρίτας το αλωνάκι», το «Καφενείον η Ελλάς», τα «Παραπονεμένα λόγια», το
«Μιλώ για τα παιδιά μου» και πολλά άλλα γίνονται σύμβολα και μύθοι.
Το ίδιο συμβαίνει και με τα μουσικά του έργα «Ελεύθεροι
Πολιορκημένοι», «Ο Στράτης ο Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους», «Ήλιος ο
Πρώτος», «Χρονικό», «Ιθαγένεια», «Οροπέδιο», «Θητεία και Μετανάστες» - σε
ποίηση και στίχους Σολωμού, Σεφέρη, Ελύτη, Κ.Χ. Μύρη, Μιχ. Κατσαρού,
Ελευθερίου, Σκούρτη, Θεοδωρίδη και δικούς του.
Το 1976 συνθέτει τη μουσική για την τηλεοπτική σειρά του ΒΒC
«Who pays the Ferryman?» και η επιτυχία του μουσικού θέματος παραμένει στην
κορυφή του βρετανικού Hit-Parade για μήνες, ενώ κάνει τον συνθέτη διεθνώς
γνωστό.
Στα επόμενα χρόνια η δημοφιλία αυτή εκφράζεται με πολλές
μετακλήσεις για συναυλίες και ο Μαρκόπουλος πραγματοποιεί αλλεπάλληλα ταξίδια
ανά τον κόσμο, όπως στη Νέα Υόρκη, τη Φιλαδέλφεια, το Σικάγο, το Σαν Φρανσίσκο,
το Τορόντο, το Μόντρεαλ, τη Στοκχόλμη, το Άμστερνταμ, τη Νάπολη, το Παρίσι, το
Βερολίνο, το Μόναχο, τη Φρανκφούρτη, τις Βρυξέλλες, το Λονδίνο, καθώς και σε
διάφορες πόλεις της Ρωσίας και της Αυστραλίας.
Από το 1980 και μετά ο συνθέτης αποζητά μια πιο ιδιωτική ζωή
με την οικογένειά του, ενώ ξεκινά η προετοιμασία του για το άνοιγμα ενός νέου
κεφαλαίου στη μουσική του: Στον κορμό των νέων συνθέσεών του εμφανίζονται
μελωδικά ξεσπάσματα στηριγμένα στην εκτεταμένη πολυτονικότητα της αρμονικής του
δομής.
Το 1994 συνθέτει ένα από τα πιο σημαντικά του έργα, τη
«Λειτουργία του Ορφέα» -για φωνή, χορωδία και ορχήστρα- που απευθύνεται φιλοσοφικά
στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση. Ακολουθούν η
«Ανα-γέννηση Κρήτη ανάμεσα σε Βενετιά και Πόλη», μουσικό ταξίδι σε 4 ενότητες,
η όπερα «Ερωτόκριτος και Αρετή», τα «Σχήματα σε κίνηση», κονσέρτο για πιάνο
εμπνευσμένο από τον Πυθαγόρα, τα «Ευήλια τοπία, φαντασία για σόλο φλάουτο», «16
Πυρρίχιοι χοροί 1980-2001», «Τρίπτυχο για φλάουτο έγχορδα και άρπα» (2007), ο ταχύτατος
Λούης (2004) για φωνές μεικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα, για τον πρώτο
Ολυμπιονίκη Μαραθωνοδρόμο Σπύρο Λούη, παραγγελία του Δήμου Αμαρουσίου, Ο Νόμος
της Θαλπωρής ορατόριο-μουσικό θέαμα για φωνές, μεικτή χορωδία, ορχήστρα ξύλινων
και χάλκινων πνευστών, χορό και προβολή διαφανειών, με θέμα τον άνθρωπο που από
την εποχή της συνειδητής ύπαρξής του στη γη, φυσώντας με την εκπνοή του,
παράγει ήχους, τραγούδι, μουσική, που παρουσιάστηκε στη Bruges του Βελγίου, υπό
την διεύθυνση του συνθέτη (παραγγελία της Περιφέρειας της Φλάνδρας, υπό την
αιγίδα της Βελγικής κυβέρνησης), Ερωτική συμφωνία(2010) για συμφωνική ορχήστρα,
υψίφωνο και μεικτή χορωδία που παρουσιάστηκε από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με
τα συμφωνικά σύνολα του Δήμου Αθηναίων, Κονσέρτο για Νέι και συμφωνική ορχήστρα
(2014) που παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο με την ορχήστρα Παλίντονος αρμονία υπό την
διεύθυνση του μαέστρου Τάσου Συμεωνίδη, Τρίπτυχο για βιολί και συμφωνική
ορχήστρα (2019- 2020).
πηγή:iefimerida.gr
Who Pays The Ferryman
Νοσταλγία
Χορός κάτω από την Ακρόπολη
Ιθαγένεια
Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι - Σολωμός
