Αρχαία ελληνική μουσική

 

Τα αρχαιότερα στάδια της ιστορίας της μουσικής ανήκουν στον πολιτισμό της αρχαίας Ανατολής. Συστηματικές μελέτες απέδειξαν πως σε αυτή την περιοχή από τα πρώτα ιστορικά χρόνια ίσαμε το 3.οοο π.χ, άνθισε ο μουσικός πολιτισμός σ’αφάνταστο βαθμό. Στην εκτεταμένη περιοχή της αρχαίας Ανατολής (Κίνα, Ινδία, Μεσοποταμία, Αίγυπτος κτλ) μπήκαν οι βάσεις της μουσικής που αργότερα αναπτύχθηκαν στην κλασσική αρχαιότητα. Η αρχαία ελληνική μουσική αποτελεί ιδιαίτερο στάδιο εξέλιξης. Το στάδιο αυτό λέγεται «αρχαία μουσική» και παρουσιάζει πολλά καινούργια στοιχεία. Στους πολιτισμούς της Ανατολής η μουσική είχε τελετουργικό χαρακτήρα ενώ στην αρχαία Ελλάδα η μουσική έγινε ελεύθερη τέχνη. Περνάει μέσα στο θέατρο, την ιδιωτική ζωή και γίνεται αντικείμενο δημόσιας άμιλλας των ανθρώπων. Η αρχαία ελληνική μουσική ήταν πλούσια σε ρυθμό και ήθος.

Η ελληνική σημειογραφία χρησιμοποιούσε για την απόδοση των φθόγγων γράμματα του αλφαβήτου άλλοτε όρθια κι άλλοτε πλάγια ή ανάποδα. Άλλη για την ενόργανη μουσική (ή κρούση) και άλλη για τη φωνητική (ή λέξη). Η μουσική τους είναι μονόφωνη και ουσιαστικά φωνητική. Υποτάσσεται απόλυτα στην ποίηση και πρώτο της μέλημα είναι να εξάρει τον ποιητικό λόγο, υπογραμμίζοντας τους μελωδικούς και ρυθμικούς τονισμούς που προσφέρονται απ’ την ίδια τη γλώσσα. Ο ρυθμός του στίχου κανονίζει το ρυθμό της μελωδίας. Έτσι από τα ποιητικά μέτρα γεννιούνται τα μουσικά.

Οι Έλληνες χρησιμοποιούν διατονικές κλίμακες με διαστήματα μικρότερα του ημιτονίου. Οι σκάλες τους είναι κατιούσες και από κάθε νότα σχηματιζόταν καινούργιος τρόπος σκάλας: Δώριος, Φρύγιος, Λύδιος, Μιξολύδιος, Υποδώριος, Υποφρύγιος κτλ με διαφορετική σχέση τόνων – ημιτονίων ο καθένας. 

Στην αρχαία Ελλάδα όλες οι τέχνες ονομάζονταν μουσική, από τις εννέα μούσες, που κάθε μία αντιπροσώπευε μία τέχνη.

Από τη μουσική των αρχαίων Ελλήνων σώζονται συνολικά εννέα συνθέσεις όπου είναι οι πιο παλιές συνθέσεις που έχουν διασωθεί. Πάνω σε αυτές τις βάσεις στηρίχτηκαν οι μετέπειτα μουσουργοί για να φέρουν τη μουσική δημιουργία στο πλούσιο επίπεδο που γνωρίζουμε σήμερα.

 

Πηγές: ο κόσμος της μουσικής – Τζωρτζ Πιλκα/ιστορία της μουσικής Καρλ Νεφ